«Шукай працу, а то забярэм дзяцей»

У Гомельскай вобласці скончыла з сабой шматдзетная маці.

«Дзеці ўжо прывыклі, што мамы няма — кажа шматдзетны бацька Ігар Селіванаў. - Малы кажа: маму закапалі, яна на небе, яна да нас больш не прыйдзе». Іх мамы не стала 5 лютага. Яна скончыла з сабой. Вядома, што сям'я знаходзілася ў спісах сацыяльна небяспечнай. Прычынай трагедыі, мяркуюць родныя, маглі стаць частыя праверкі і патрабаванне, каб Вольга ўладкавалася на працу, піша tut.by.

«Прамывалі Вользе мазгі: шукай працу, а то забяром дзяцей»

Два гады Ігар з Вольгай і сынамі жылі ў вёсцы Будзе Кастрычніцкага раёна Гомельскай вобласці. Увечары ў дзень трагедыі тата з хлопчыкамі з'ехаў са свайго дома. Цяпер яны ў 20 кіламетрах адсюль у вёсцы Харомцах суседняга сельсавета. Да сябе сям'ю забралі бацькі Ігара. «Дзяцей жа і памыць, і прыгатаваць ім трэба», - тлумачыць пераезд мама Ігара Святлана Мікалаеўна. А ў гэты час на кухні яе ўнукі нешта малююць.

Хлопчыкаў у Ігара трое: 9-гадовы Ягор, Міша - 7 гадоў і Дзіма, якому ў верасні споўнілася тры. У старэйшых братоў вакацыі. Задаволеныя, яны, здаецца, і хвіліны не могуць вытрымаць, каб не закрануць адзін аднаго.

— Як яны?

— Адразу пыталіся, дзе мама, цяпер — не, — кажа Ігар. — Мы не ўтойваем, што яе больш няма. Пару дзён таму Міша плакаў, хацеў да Вольгі.

Ігар прыносіць фота загінулай і распавядае: калі Дзіму споўнілася тры, да іх зачасцілі праверкі.

- Кампаставалі Вользе мазгі «шукай працу, а то забяром дзяцей», - вяртаецца ў той час Ігар. - Яна пайшла даяркай. Прасіў, дайце ёй нешта лягчэйшае, можа, дзённай вартаўніцай ці са мной жывёлаводам, але не...ёй складана было самой спраўляцца, раніцай і ўвечары хадзіў ёй дапамагаць. Дзеці самі заставаліся дома.

Пятага лютага пасля ранішняй дойкі Вольга прыйшла дадому ў слязах. Што здарылася, Ігар не ўдакладніў, ішоў на працу. Калі вярнуўся, яна ўжо была мёртвая, маленькі Дзімка бегаў па дому сам.

Маме было 32 гады, бацьку цяпер 31.

«Яна ў мяне крыўдлівая, што не скажы - у слёзы…»

На ўліку ў СНС сям'я знаходзілася пару гадоў. Гэты факт мужчына і ягоныя бацькі не ўтойваюць. Чаму?» Праз гігіену», — адказваюць. Пару гадоў таму дзяцей, кажуць, двойчы забіралі, але як толькі бацькі замянілі шпалеры і адрамантавалі ў доме печ, хлопчыкаў вярнулі.

Заробак у Ігара — цяпер «мінімалка». «Чыстымі», пералічвае ён літары ў лічбы, - 260-270 рублёў. Бацькі ў мужчыны таксама жывёлаводы.

- Адразу яны здымалі дом, потым у мяне жылі, а ў 2017-м Вольга захацела паехаць у Буду. Там у яе быў бацькоўскі дом — пералічвае адрасы сям'і Святлана Мікалаеўна. - Ігар у мяне не п'е, яна таксама не піла, як умелі, так і глядзелі дзяцей. Апека камандавала, каб у доме былі выгоды, а дзе ўзяць гэтыя выгоды? Гэта ж не горад. Мы прасілі, дапамажыце ім з домам. Будуюць домікі для шматдзетных, хай бы і ім пабудавалі.

- Як часта ў вас былі праверкі?

— Дзесьці раз на месяц, — адказвае Ігар. - У панядзелак, за дзень да яе смерці, таксама чакалі камісію. Павінны былі паглядзець, ці Оля ўладкавалася на працу, але чамусьці не прыехалі.

- Чаму вы думаеце, што трагедыя здарылася праз праверкі?

- Хто ж ведае, што было ў яе на розуме? - пытаннем на пытанне адказвае муж. - Яна ў мяне крыўдлівая, што не скажы - у слёзы...мабыць, узяла да галавы і такое зрабіла.

«Я і сама ёй казала: трэба працаваць, жыць, дзяцей гадаваць»

Цэнтральная вуліца цягнецца праз усю вёску Буду. Вяртацца сюды Ігар з дзецьмі пакуль не плануе. Дом, дзе жылі Селіванавы, бел-блакітнай гурбай узвышаецца над снежным покрывам. Іх двор як на далоні бачны з акна Мікалая Дробава. Цяпер у двары цішыня. Раней, кажа мужчына, тут бегалі дзеці і хадзілі праверкі.

— З верасня ў іх то пажарныя, міліцыя, то школа, то райвыканкам, — пералічвае правяраючых Мікалай Дробаў. - Карацей, дасталі яны гэтую дзеўку. Казалі, працаваць не пойдзеш, забяром дзяцей. Я, як даведаўся, кажу: супакойся, ты што алкагалічка? Чаго ў цябе дзяцей забіраць? Мужык працуе. Правільна, на ягоныя 270 рублёў сям'ю не пракорміш. Дык прывязіце ім круп, запоўніце сям'і лядоўню.

Сусед прысаджваецца на канапу і ўспамінае падзеі 5 лютага:

- Нешта, кажуць, у яе на працы не атрымалася...і ёй сказалі: больш не прыходзь. А потым, памятаю, выходжу па ваду, Ігар каля дома плача. Оля, кажа, памерла.

- А дзяцей як яны выхоўвалі?

- Нармальна выхоўвалі. Ідзеш — «добры дзень — добры дзень». Можа, 20 разоў скажуць — апісвае ён сям'ю. - Вось у мяне каля дома і клубніцы, і памідоры, каб яны хоць раз зайшлі ды самавольна сарвалі, — ніколі.

Родная сястра Вольгі Аксана, аб тым, што здарылася, успамінае з цяжкасцю. Раніцай у яе падскочыў ціск, толькі што муж прывёз жанчыну з лякарні. У Будзе кожны скажа: Селіванавых яна падтрымлівала і словам, і справай.

- Оля ў разумовым развіцці трохі адставала. Школу скончыла з даведкай «праслухала», але інваліднасці няма, — распавядае пра сястру Аксана. - Я і сама ёй казала: трэба працаваць, жыць, дзяцей гадаваць. Адзінае, кароўнік - гэта не яе праца. Не змагла яна. Трэба было ёй нешта лягчэйшае знайсці. А што вінавацяць апеку...я не ведаю. Бог усіх рассудзіць.

«Лекар напісаў, што яна прыдатная працаваць аператарам машыннага даення»

Марына Балынская - начальніца аддзела адукацыі, спорту і турызму Кастрычніцкага раёна. На стале перад ёй асноўная інфармацыя аб Селіванавых.

- Людзі не пілі, калі прыязджалі да іх з праверкамі, яны былі ветлыя — апісвае сям'ю Марына Балынская. - Здавалася, мы знайшлі агульную мову. На ўрокі дзеці хадзілі ахайнымі. Школа хадайнічала, каб іх паставілі на ўлік маючых патрэбу і яны атрымалі годнае жыллё.

Чаму адбылася трагедыя, начальніцы аддзела растлумачыць складана.

- Гэта гора, трое хлопчыкаў засталіся без мамы, — разважае яна і ўспамінае, што з Вольгай пазнаёміліся ў красавіку 2014-га. Тады сям'ю паставілі ў СНП. Прычына — неахайнасць і аварыйны стан дома. - Часта ў дамах, дзе яны жылі, былі праблемы з печкамі. У 2014-2016 гадах і 2018-м пажарныя прыцягвалі Вольгу да адміністрацыйнай адказнасці. Усё гэта небяспечна, таму мы назіралі за сям'ёй, прасілі прывесці дом у парадак.

У верасні Вользе прапанавалі ўладкавацца на працу. У кастрычніку школа хадайнічала, каб мясцовая гаспадарка дапамагла шматдзетнай маме з працай. Вакансія, кажуць, з'явілася з лютага.

- Заробак у Ігара невысокі, а іх пяць чалавек, - тлумачыць сваю пазіцыю начальніца аддзела. - Да таго часу, пакуль Вольга атрымлівала «дэкрэтныя», ім ніхто і слова не сказаў. Калі дапамога скончылася, мы бачылі: у іх праблемы з грашыма. Элементарна не было запасаў прадуктаў - нават круп і локшыны.

- Магчыма, ім выстарчала?

- Згодная, гэта права чалавека вызначаць, працаваць яму ці не. Скажу толькі, калі мы прапанавалі Вользе ўладкавацца ў гаспадарку, Ігар сказаў: «Вольга, я буду табе дапамагаць».

З верасня, удакладняе суразмоўніца, іх прадстаўнікі наведвалі сям'ю двойчы. Прадстаўнікі школы былі часцей. Апошнім разам 11 студзеня. Да Новага года, пералічвае Марына Балынская, сям'я зрабіла рамонт, прывяла ў парадак печ. У лютым іх планавалі зняць з СНП, да бацькоў заставалася два пытанні. Першае -працаўладкаванне мамы, другое - уладкаваць малодшага сына ў садок.

- Ці не было для Вольгі працы больш простай?

- У гаспадарцы ўся праца цяжкая. У снежні перад тым працаўладкаваннем яна прайшла медкамісію. Лекар напісаў, што яна прыдатная працаваць аператарам машыннага даення — адказвае суразмоўца.

- Ці намагалі органы апекі, каб яна ўладкавалася на працу?

- Не ведаю, ці можна назваць словам намагалі, калі мы прапанавалі ёй уладкавацца на працу ў верасні і ў студзені — няўпэўнена адказвае Марына Балынская. - Кажуць, яны баяліся, што ў іх забяруць дзяцей. Але ж у 2016-м іх дзеткі двойчы былі ў прытулку. У сувязі з цяжкім матэрыяльным становішчам, бацькі самі напісалі заявы, і пакуль мама з татам рабілі дома рамонт, хлопцы па месяцы жылі ў прытулку. Пры гэтым, хлопчыкаў у іх не адбіралі і бацькоў у правах ніхто не абмяжоўваў.

«У рамках даследчай праверкі высвятляюцца абставіны здарэння»

Кастрычніцкі раённы аддзел Следчага камітэта праводзіць праверку аб факце гібелі Вольгі.

- Для ўстанаўлення дакладнай прычыны смерці прызначаная судова-медыцынская экспэртыза, - паведаміла Марыя Крываногава, афіцыйная прадстаўніца ўправы Следчага камітэта Гомельскай вобласці. - У рамках даследчай праверкі высвятляюцца абставіны здарэння.

...З панядзелка Міша і Ягор вернуцца з вакацый у школу. Ездзіць на заняткі яны цяпер будуць у вёску Парэчча - бліжэй да бабулінага дома. Дзімка на вясну пойдзе ў садок, а Ігар хоча перавесціся на іншую працу. Усё, відавочна, як і раней. Толькі мама, кажа Дзімка, больш не прыйдзе.

Ахвотныя падтрымаць сям'ю Ігара, пішыце на пошту - [email protected]