Ці выканаюць беларусы план штрафаў?

Чаму дзяржаве выгадна прыцягваць грамадзян да адміністрацыйнай адказнасці.

Паступленні ад штрафаў у даходах бюджэту Беларусі на 2019 год запланаваныя ў суме 100 мільёнаў рублёў, што складае 4,8% у структуры непадатковых даходаў. Гэта лічбы з версіі беларускага бюджэту «для грамадзян», апублікаванай на сайце Міністэрства фінансаў.

Наколькі дарэчна вызначаць суму штрафаў як даходную частку бюджэту і якім чынам гэты план будзе рэалізаваны - пра гэта кіраўнік юрыдычнай камісіі Беларускага Хельсінскага камітэта Гары Паганяйла распавёў у інтэрв'ю zautra.by.

- Сапраўды, адміністрацыйныя і іншыя штрафы - гэта вельмі вялікія сумы. Яны спаганяюцца ў даход дзяржавы, таму і складаюць асобную графу ў бюджэце.

Згодна са статыстыкай, сумы растуць. І не толькі таму, што расце базавая адзінка, ад якой «скачуць» усё штрафы, напрыклад, прадугледжаныя артыкуламі адміністрацыйных пакаранняў. Сумы адміністрацыйных штрафаў часам блізкія да штрафаў за крымінальныя артыкулы.

І ў гэтым сэнсе мы мяркуем, што заканадаўца і практыка ідуць няслушным шляхам. Штраф, напрыклад, не можа складаць амаль паўгадавую суму заробку чалавека.

- Наколькі дарэчы ў праекце бюджэту называць канкрэтныя сумы паступленняў ад штрафаў?

- У дзяржаве, дзе плануюцца практычна ўсе прыбыткі і выдаткі, вядома ж, улічваецца і гэты тып даходаў у бюджэт. Гэта робіцца і ў іншых краінах, бо напаўняльнасць бюджэту павінна быць пралічаная як мага дакладней.

Але ў нас штогод прыцягваецца да адміністрацыйнай адказнасці блізу 3 мільёнаў чалавек (у 2017 годзе гэты паказчык склаў 3,9 млн - рэд.).

Склалася такая практыка, калі крок управа крок налева - і ты ўжо нешта парушыў і можаш быць аштрафаваны.

- Ці ёсць небяспека, што план штрафаў будзе выконвацца ўсялякімі сродкамі?

- Разнастайныя органы, якія прыцягваюць да адміністрацыйнай адказнасці, стараюцца, калі прызначаецца штраф, спаганяць такія сумы, каб яны рэальна напаўнялі бюджэт і рабілі магчымым выкананне і перавыкананне плана. Вось чаму гэтыя сумы растуць.

- Што адбываецца з тымі, хто не можа выплаціць прызначаныя штрафы?

- Запазычанасці за штрафы ёсць, і дзяржава робіць усё, каб адсотак спагнанняў быў падвышаны і ўвесь час павялічваўся. Выкананне штрафаў у мінулыя гады ў нас складала блізу 67%. Адбіраецца і рэалізуецца маёмасць, службы выканання, судовыя выканаўцы спрабуюць рабіць усё, каб пастановы судоў ці іншых органаў, якія выкарыстоўваюць гэтыя штрафы, былі выкананы.

Дарэчы, судовыя выканаўцы матэрыяльна зацікаўленыя ў тым, каб спагнаць гэтыя сумы, бо ад гэтага ім ідзе прыбаўка да заробку. Так што ўся сістэма накіраваная на тое, каб планы выконваліся, і дзяржава адчула сябе спакойна што да напаўнення бюджэту.

Даведка

У студзені-верасні 2018 года органы ўнутраных спраў зарэгістравалі 2 975,3 тысяч адміністрацыйных правапарушэнняў, за якія вынесеныя пастановы аб накладанні адміністрацыйнага спагнання (103,3% да ўзроўню студзеня-верасня 2017 года). Сума накладзенага штрафу за адміністрацыйныя правапарушэнні ў студзені-верасні 2018 года склала 102,5 млн рублёў супраць 99 млн рублёў у студзені-верасні 2017 года.