Як Ілон Маск пахаваў самую паспяховую ракету Раскосмасу
24- 27.06.2018, 15:51
- 45,902
У Расеі наважылі адмовіцца ад вытворчасці ракеты «Пратон-М».
На днях, кіраўнік Раскосмасу Дзмітрый Рагозін распавёў пра найбліжэйшыя планы краіны ў касмічным развіцці, піша «Новое время».
Палітык і навуковец Рагозін займае пасаду генеральнага дырэктара Раскосмасу ўсяго адзін месяц, а ўжо анансаваў стварэнне расейскай адміністрацыі на Міжнароднай касмічнай станцыі (МКС), змену галоўнага касмадрома Байканур на Плясецкую стартавую пляцоўку, і, самае цікавае - адмова ад легендарнай савецкай і расейскай ракеты-носьбіта «Пратон-М».
Дзмітрый Рагозін кажа, што гэты тып ракет выканаў сваю гістарычную задачу, і далейшая вытворчасць «Пратона-М» прывядзе Раскосмас да фінансавага краху. Кіраўнік расейскай касмічнай галіны плануе сканцэнтравацца на выпуску новых ракет-носьбітаў «Ангара» і выконваць асноўныя запускі не з казахскага Байканура, а з касмадрома Плясецк, што ў Архангельскай вобласці.
Першы запуск універсальнай ракеты «Пратон-М» адбыўся яшчэ ў 1965-м годзе, і за 52 гады эксплуатацыі было выпушчана больш за 400 яе асобнікаў.
Практычнасць, надзейнасць і вялікія 23 тоны карыснага грузу, якія ракета можа даставіць на нізкую арбіту Зямлі, зрабілі яе галоўным інструментам вывядзення у космас усіх савецкіх і расейскіх арбітальных станцый, модуляў МКС, вялікіх спадарожнікаў, пілатаваных касмічных караблёў і многіх іншых мэтаў.
Нягледзячы на пройгрыш эпахальным караблям «Апалон», якія даставілі Ніла Армстранга на Месяц, «Пратон-М» быў сапраўдным працоўным конікам савецкіх касманаўтаў і зрабіў шмат карыснага для развіцця космасу агулам.
З сярэдзіны 2000-х ракету выкарыстоўвалі не толькі ў мэтах дзяржавы, але і для камерцыйных запускаў замежных касмічных апаратаў, што прыносіла даволі нядрэнны заробак усёй галіне.
Але неўзабаве з'яўленне SpaceX на рынку паставіла пад пагрозу канкурэнтаздольнасць дзядулі «Пратона». Перавагамі Falcon 9 стала высокатэхналагічная ракета, якая змагла за меншыя грошы выводзіць практычна тую ж самую колькасць грузу ў космас, што і «Пратон-М», не кажучы ўжо пра Falcon Heavy.
Такія навінкі, як прыступкі SpaceX, што вяртаюцца назад, дазволілі ў разы скараціць кошт вытворчасці і запуску ракет. Яны ўжо дазволілі сямейству Falcon атрымаць кантракты на некалькі соцень мільёнаў даляраў з урадам ЗША, МКС і многімі камерцыйнымі праектамі.
Усяго толькі два няўдалыя запускі Falcon 9 з 56 дазволілі ракеце стаць новым флагманам і пацясніць расейскі аналаг з сусветнага рынку.
Акрамя гэтага, да немінучай смерці «Пратона-М» прывяло таксама і паліва, на якім лётае ракета. Сумесь гептылу і аксідаў азоту значна спрасцілі сістэму рухавіка і павялічылі яго надзейнасць. Але, на сёння такі тып паліва з'яўляецца вельмі таксічным і патрабуе павышаных захадаў бяспекі.
Кіраўнік Раскосмаса Рагозін прызнаўся, што вечная дзяржаўная падтрымка немагчымая і неэфектыўная, таму краіне патрэбны такі апарат, які мог бы адваяваць пазіцыі «Пратона», ці хаця б заняць сваю нішу на міжнароднай арэне.
Палітык плануе, што такім апаратам стане першая цяжкая ракета-носьбіт у гісторыі сучаснай Расеі - «Ангара-А5», адзіны запуск якой адбыўся ў канцы 2014-га.
Пераемніца «Пратона» сілкуецца больш экалагічнай сумессю кіслароду і газы, і, у планах, павінна выводзіць 27 тон карыснага грузу на нізкую калязямную арбіту ўжо ў 2021-м і 37,5 тон да 2027-га.
Аднак, пакуль невядома калі будзе наступны запуск «Ангары» і ў якім стане ракета знаходзіцца цяпер. Пакуль касманаўты з Расеі не правялі нават дастаткова тэставых запускаў, той жа Falcon 9 ужо актыўна выкарыстоўваецца, паказвае свае інжынерныя пралікі і дазваляе ўкараняць новыя развязанні для набліжэння межпланетарных планаў Ілона Маска.
Не варта забываць і пра сур'ёзныя намеры кітайцаў, якія пакуль не наступаюць на пяткі SpaceX і NASA, але ўжо заявілі аб чалавечай місіі на Месяцы да сярэдзіны 2030-х, і анансавалі запуск новай касмічнай станцыі.