Беларускі блогер раскрыў усю праўду пра гатэлі ў СССР

У той час гатэлі ўяўлялі з сябе тыповы зрэз савецкага грамадства.

Так, сёння будзе цікавы пост пра тое, што ўяўлялі з сябе гатэлі ў СССР. Думаю, пост будзе асабліва актуальны для сучаснай Расеі, піша вядомы беларускі блогер Максім Міровіч у сваім ЖЖ. Там цяпер разглядаецца законапраект, які можа забараніць дзейнасць на тэрыторыі Расеі сэрвісу booking.com, што можа цалкам забіць гатэльны бізнэс і вярнуць яго ў эпоху, калі і трава была зелянейшай, і Ленін кучаравейшым.

У агульным і цэлым, савецкія гатэлі ўяўлялі з сябе тыповы зрэз савецкага грамадства – на паперы было адно, на справе іншае, а казалі ўсе пра трэцяе. І сапраўды гэтак жа, як і ў любой іншай савецкай установе (ад дзіцячага садка да арміі) звычайны савецкі грамадзянін не валодаў у гатэльнай сістэме ніякімі правамі – толькі абавязкамі.

Такім чынам, у сённяшнім пасце – вялікі і цікавы аповед пра тое, што ўяўлялі з сябе савецкія гатэлі:

Як людзі траплялі ў гатэль.

Пачнем з таго, як простыя савецкія грамадзяне траплялі ў гатэль. Тут адразу трэба сказаць, што практычна ва ўсе часы існавання СССР гэта была досыць складаная задача – у Саюзе працавала планавая эканоміка і не існавала канкурэнцыі, чаму дзяржаўныя прадпрыемствы-манапалісты (у тым ліку і гатэлі) дыктавалі грамадзянам свае ўмовы і абыякава ставіліся да якасці сэрвісу – маўляў, і так зжаруць, куды яны дзенуцца.

Практычна заўсёды ў любым гатэлі каля стойкі адміністратара стаяла шыльда "месцаў няма". На самай справе месцы былі, але размяркоўваліся яны як правіла, за нейкія дадатковыя нішцякі ад прагнулых засялення кліентаў. Гарантавана атрымаць нумар маглі толькі тыя, у каго была "бронь" – скажам, камандзіровачныя інжынеры, спартовыя каманды, артысты альбо замежныя таварышы, а вось для простых смяротных стаяла шыльда "месцаў няма".

Як можна было атрымаць нумар? Для гэтага трэба было прынесці адміністратару які-небудзь "падарунак", накшталт пачка добрай гарбаты, пліткі добрага шакаладу, бутэлькі алкаголю альбо проста "даць зверху" – такім словазлучэннем называлася дадатковая аплата, якая ішла ў кішэню адміністрацыі. Тыя, хто быў менш прабіўны альбо менш заможны, – быў вымушаны начаваць на вакзалах / у сяброў – праблема дэфіцыту жылля ў іншым горадзе стаяла ў СССР вельмі востра, хоць намінальна гатэлі нібыта як былі.

Правілы савецкага гатэльнага побыту

Пасля таго як просты савецкі чалавек, "калі даў на лапу" адміністрацыі, нарэшце пераступаў парог свайго нумара – ён не мог у поўным сэнсе слова расслабіцца і адчуваць сябе спакойна, бо тут яго чакаў цэлы збор правілаў і раскладаў. Ну і што, што вы заплацілі за нумар свае грошы (часта немалыя, ды яшчэ і "далі зверху") – гэта нікога не хвалюе, а вы не на загнілым Захадзе жывяце, на самай справе!

Па-першае, калі вы падарожнічалі на самоце і замовілі паўлюкс, то ў другі пакойчык гэтага нумара да вас маглі падсяліць некага яшчэ. Гэта ж тычылася і звычайных двухкоечных аднапакаёвых нумароў – да вас з лёгкасцю падсялялі чужога незнаёмага чалавека, абсалютна не пытаючыся вашага на тое жадання. Акрамя гэтага, на вас звальваўся цэлы збор правілаў – у гатэлі зусім нельга было шумець, прычым "шумам" праз дрэнную гукаізаляцыю нярэдка лічылася нават звычайная гучная размова ў нумары.

Разнаполая пара магла засяляцца ў нумар разам толькі ў тым выпадку, калі ў іх у пашпартах былі штампы пра шлюб. Пасля 23 гадзіны ніхто з гасцей (дзяўчат) не мог застацца ў вас у нумары – за гэтым сачылі наглядчыкі на паверхах. Часцей за ўсё такім наглядчыкам была грузная дама ва ўзросце 50+, якая нібы грозная фурыя магла ўварвацца ў ваш нумар, з бляскам у вачах, крыкам "аа-гааа!" У цэлым стаўленне персаналу да "звычайных" пастаяльцаў савецкіх гатэляў (не "блатных", не чыноўнікаў, не артыстаў) было пыхлівым і хамскім.

Умовы жыцця ў савецкіх гатэлях

Ну добра, скажаце вы – у савецкія гатэлі было складана патрапіць, там было мноства строгіх правілаў, а персанал паводзіў сябе хамавата – але можа, самі ўмовы жыцця былі выдатнымі? Мэбля, кухня, выгоды? Расчарую вас, усё было вельмі нізкай якасці – зноў жа, праз адсутнасць канкурэнцыі.

Мэбля ў гатэлях была жудасная – хісткія крэслы, аблупленыя тумбачкі, трохногія крываногія столікі. Практычна заўсёды ў нумары што-небудзь не працавала – альбо зліў ва ўнітазе, альбо змяшальнік у мыйні, альбо вентылятар пад столлю. Калі ўсё з пералічанага працавала – то абавязкова не гарэла адно з двух бра над ложкам, а ў кранах не было гарачай вады. Тут яшчэ трэба сказаць, што прыбіральня і ванны ў нумары былі толькі ў дарагіх люксах, а ў звычайных нумарах "выгоды" былі часцей за ўсё агульнымі, на паверсе. Ніякай зубной пасты, мыла і шампуню ў нумарах не было – быў у найлепшым выпадку вафельны ручнік з падазронымі жоўтымі плямамі, часта адзін на дваіх.

Нярэдкімі суседзямі ў нумары ў вас маглі стаць прусакі, а ў асобных запушчаных выпадках – нават і клапы. Дарэчы, калі суровыя блашчыцы раптам нападалі на савецкі гатэль – то вывесці іх не было ўжо амаль ніякай магчымасці, гатэль так і заставаўся клапіным да апошніх дзён свайго існавання.

Чым кармілі ў савецкіх гатэлях? Меню тут не адрознівалася ад звычайных танных савецкіх сталовак – у меню былі шэрыя сасіскі, катлеты з грэчкай, якая-небудзь загадкавая капуста. Суп з капустай, смятана ў шклянках, кампот з сухафруктаў і цыкорый з малаком пад назвай "кава". Абеды, сняданкі і вячэры ў буфеце пры гатэлі часцей за ўсё аплачваліся асобна, а пасля ежы трэба было прыбраць за сабой талеркі.

Гатэлі для абраных

Як – спытаеце вы – няўжо ў СССР не было добрых гатэляў? Адкуль жа тады ўзяліся ўсе гэтыя прыгожыя фота з усмешлівымі замежнікамі каля савецкіх гатэляў? Так, добрыя гатэлі сапраўды былі – гэта, па-першае, так званыя "цэкоўскія" гатэлі – туды сялілі ўсялякіх савецкіх чыноўнікаў, супрацоўнікаў ЦК і кіраўнікоў усіх рангаў, і стаўленне персаналу там было зусім іншым. Ніхто не хаміў, меню ў буфеце было нармальным, ды і пасля 23 гадзіны можна было спакойна запрашаць гасцей.

Па-другое – "элітнымі" гатэлямі называлі сетку гатэляў "Інтурыст", што існавала ў буйных гарадах СССР і абслугоўвала, у асноўным, іншаземцаў. "Інтурыст" быў дзяржавай у дзяржаве – гэта было закрытае рэжымнае прадпрыемства, анкета для службы ў якім правяралася так, нібы гэта была служба ў КДБ. Дарэчы, КДБ нярэдка вербавала супрацоўнікаў "Інтурыста" для таго, каб сачыць за замежнікамі. У 1970–1980-я гады пры "Інтурыстах" (паводле ўзгаднення з адміністрацыяй) таксама працавалі фарцоўшчыкі, а стаўленне да пастаяльцаў было падкрэслена ветлівым.