У Еўропе завяршылі найбуйнейшы ў гісторыі эксперымент над фінансавай сістэмай

Праграма працягвалася з 2015 года.

Еўрапейскі цэнтрабанк канчаткова пацвердзіў, што паварочвае праграму «колькаснага змякчэння», якая дзейнічала ў зоне еўра з 2015 года.

Праграма QE, падчас якой ЕЦБ скупляў актывы - ад дзяржаўных аблігацый да карпаратыўных бондаў - і запампаваў у фінансавую сістэму 2,6 трыльёна еўраў, завершыцца ў снежні, паведаміў на прэс-канферэнцыі кіраўнік банка Марыё Драгі, піша finanz.ru.

ЕЦБ бачыць рызыкі запаволення эканомікі зоны еўра, якую тры гады спрабаваў падшпіліць, заліваючы праблемы грашыма, і не мае намеру, са слоў Драгі, павышаць працэнтныя стаўкі як мінімум да лета наступнага года.

Тым не менш, эпоха пастаяннай грашовага напампоўвання, якая апусціла кошт грошай практычна да нуля, абваліла курс еўра да 12-гадовага мінімуму і дазволіла Нямеччыне займаць сродкі для бюджэту пад адмоўную стаўку, канчаткова сыдзе ў мінулае.

ЕЦБ пачаў QE у сакавіку 2015 г. - праз тры месяцы пасля таго, як аналагічную праграму згарнула ФРС ЗША.

У першы год ён скупляў актывы на 60 млрд еўраў у месяц, затым павялічыў «дозу» да 80 млрд, пасля чаго ў сакавіку 2017-га прыступіў да яе плаўнага зніжэння - спачатку да 60 млрд еўраў, затым да 30 млрд, з верасня - да 15 млрд і, нарэшце, - да нуля.

За тры гады цэнтрабанк зоны еўра выкупіў у інвестараў аблігацыі Нямеччыны на 515 млрд еўраў, Францыі - на 417 млрд, Італіі - на 363 млрд, Гішпаніі - на 229 млрд еўраў, дэ-факта фінансуючы іх бюджэты за кошт «друкаванага станка».

Грошы ЕЦБ удала замянілі ўліванні ад ФРС. У суме ж - з улікам Банка Японіі, Банка Англіі і Народнага банка Кітая - сусветныя ЦБ за 10 гадоў стымулюючай палітыкі вылілі на фінансавыя рынкі 16 трлн даляраў, падлічылі аналітыкі Bank of America Merrill Lynch.

Гэта «безумоўна найбуйнейшы манетарны эксперымент у гісторыі свету», пісаў у лісце інвестарам у 2016 годзе кіраўнік фонду RIT Capital Partners лорд Джэйкоб Ротшыльд.

Тое, што адбылося можна параўнаць з «выбухам суперновай», адзначае стратэг BofA Майк Харнет Харнет: рэкордная ў гісторыі эмісія грошай ператварылася ў цунамі ліквіднасці, якое рушыла на фінансавыя рынкі выклікаўшы іх бурны рост: рынак акцый ЗША узляцеў у 4,5 разы, а яго капіталізацыя вырасла на 17,5 трлн даляраў; пан'еўрапейскі індэкс EuroStoxx50 - у 1,8 разы; даходнасці аблігацый развітых краін упершыню ў гісторыі сталі адмоўнымі.

Цяпер жа сцэнар мяняецца на дыяметральна процілеглы. ФРС ужо скарачае баланс, адбіраючы з сістэмы па 30 млрд даляраў у месяц, ЕЦБ спыняе аперацыі. «На пасадзе» застаецца толькі Банк Японіі, які павялічвае грашовую базу на 80 трлн ен у год. Аднак недастаткова, каб кампенсаваць аперацыі «калегаў».

Чыстыя куплі актываў цэнтрабанкамі у 2019-м стануць адмоўнымі, прагназуе Bloomberg Economics: іншымі словамі, аб'ёмы выключэння ліквіднасці перавысяць аб'ём эмісіі.

Гэта пагражае рынкам сур'ёзнымі выпрабаваннямі, папярэджвае Харнэт. У горшым сцэнары магчымы абвал, а яго маштаб будзе супастаўны з крахам Dow Jones у 1987 годзе (калі рынак ЗША абрынуўся больш чым на 20% за дзень), калапсам пазыковага рынку ў 1994 годзе, калі даходнасць амерыканскіх аблігацый ўзляцелі на 2 працэнтныя пункты за дзень, і падзеямі 1998 года, калі абрынуліся валюты Азіі, а Расея абвясціла дэфолт.