29 сакавiка 2024, Пятніца, 13:33
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Топ-3 легенды пра паходжанне беларусаў

3
Топ-3 легенды пра паходжанне беларусаў

Адна з легенд належыць пяру Уладзіміра Караткевіча.

Існуе некалькі легенд аб паходжанні нашых продкаў. Np.by сабраў тры самыя папулярныя, прычым першая - аўтарская, якая належыць пяру аднаго з самых вядомых беларускіх аўтараў, Уладзіміру Караткевічу. Дзве астатнія аўтарства за даўнасцю гадоў страцілі, і цяпер лічацца народнымі.

Як Бог зямлю дзяліў...

Некалі стварыў Бог зямлю, і пачаў дзяліць яе паміж народамі. І прыходзілі да яго, і Бог вызначаў, каму што падыходзіць лепш за ўсё. Тыя, хто прасіў салодкага жыцця - атрымалі трапічныя джунглі, дзе спее мноства салодкіх пладоў, але поўзаюць атрутныя змеі і начамі выходзяць на паляванне драпежнікі. Тым, хто любіў коней і прасторы – выдаў саланчакі, у якіх коні знаходзяць для сябе пражытак, і бязмежныя стэпы.

І прыйшлі беларусы - працавітыя, гаспадарчыя. І Богу так спадабаліся, што ён абраў для іх зямлю, багатую на жывёл у лясах і на рыб у рэках. Ды і сама зямля, калі папрацаваць на ёй, ніколі не пакіне галоднай. А калі раптам недастаткова ўродзіць, дык грыбы-ягады будуць карміць.

Але тут адзін з анёлаў, якія стаялі ля пляча Бога, не вытрымаў, усклікнуў: «Як жа так, Ты ж ім рай аддаеш!».

І тады Гасподзь задумаўся, і вырашыў, што для раўнавагі (і каб жыццё раем не здавалася) дасць беларусам самае дрэннае начальства. Так і пайшло, што зямля ўраджайная, і жыўнасць усякая у лясах водзіцца, і рыбы ў рэках шмат. А вось з усім іншым да гэтага часу складанасці.

Перунова творчасць

У язычніцкіх уяўленнях беларусаў галоўным бажаством быў Пярун. І менавіта яго шанавалі як творцу свету. Згодна з гэтай легенды, у пачатку часу была толькі чорная, мёртвая вада, а пасярод яе тырчаў ці то камень, то ці што іншае. І Пярун ударыў маланкай у гэты камень, і ад яго адскочылі тры іскры - белая, чырвоная і жоўтая. Адна паляцела ўверх, і з'явілася неба, а на ім - сонца і месяц. Другая трапіла на камень, і з вады з'явілася зямля, а на ёй - розныя дрэвы, кусты і іншая зеляніна. З гэтай жа іскры і жывёлы пачалі нараджацца, а потым і людзі. Трэцяя іскра таксама трапіла ў ваду, і стала вада жывой, завяліся ў ёй рыбы і ракі. А на месцы, дзе ці то камень, ці то што іншае было, вырас дуб. Высокі, да самага неба - і неба на сваіх галінах трымаў.

І людзі размножыліся на зямлі, і чым больш іх станавілася, тым шырэй станавілася зямля. А там, дзе зямля толькі з'яўлялася, былі балоты.

І вось, паміраў адзін з першых людзей, і дзяліў паміж дзецьмі сваімі маёмасць сваю. Падзяліў маёмасць, а зямлю - загадаў, каб самі падзялілі. І дзеці пусцілі сваіх любімых жывёл. Хто сабаку ганчака за зайцам пусціў, каб пабольш надзел атрымаць. Хто сокала паляўнічага за качынага зграяй накіраваў, каб пазначыць свае дзялянкі.

А малодшы брат пусціў выдру. І дзе прабегла выдра, там праляглі рэчышчы рэк - Дняпра і Дзвіны. Там і сталі сяліцца дзеці і ўнукі малодшага брата. Беларусамі сябе называць сталі.

Ведаць сваё імя

А кажуць, калі свет толькі пачынаўся, усяго ў беларусаў было ўдосталь. І зямлі было дастаткова для кожнага, хто рукі меў, гатовыя да працы. І зямля гэтая была ўрадлівая, добра расло, нават у самыя неспрыяльныя гады. А калі ўжо ўраджай быў не занадта добры, ці гаспадар лянівы, то заўсёды можна было ў пушчу сысці, і там пракарміцца, дарамі лесу ды паляваннем.

Але вось знайшліся людзі прагныя, якія хацелі шмат мець, ды не працаваць у полі. І ўзвысіліся, сталі забіраць дабро, што раней агульным было, сабе. Так, пакуль пасяўная, то ды сёе, - а пушча ўжо накшталт як і не агульная, а належыць багацею. І сенажаці, што ў пушчы. Пакуль жніво, а тут ужо і рыбу ў рацэ лавіць забаронена, а калі ловіш, то абавязкова частку трэба гаспадару аддаваць.

Але ўсё адно добра яшчэ жылі, быдла трымалі ды зямлю апрацоўвалі без стомы. І абавязкова старых паважалі, а старыя захоўвалі самае галоўнае, што ведалі, усю мудрасць. Але галоўнае - імя народа менавіта яны захоўвалі. А таму, нават калі прыходзілі з чужых земляў прагныя да чужога дабра людзі, старыя заўсёды ведалі, як абысці непрыяцеля ў ратнай справе - хітрасцю ды ўменнем.

А аднойчы прыйшлі да беларусаў чужаземцы. І быццам бы не са злой воляй, але прыйшла з імі хвароба, і першымі старыя сталі паміраць. А сярод маладых мала аказалася тых, хто імя сваё памятаў. І чужаземцы, што імя сваё памяталі і шанавалі, заваявалі ўсю ўладу.

А адзін з апошніх мудрацоў, паміраючы, сказаў, што беларусы зноў змогуць вярнуць сабе той час, калі ўсё было ўдосталь, калі імя сваё ўспомняць.

Напісаць каментар 3

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках