Андрэй Саннікаў: Лукашэнка - гэта калгасная версія Пуціна

Дыктатар небяспечны для Беларусі, як ніколі раней.

Мюнхенская канферэнцыя дапамагла Лукашэнку, які агрэсіўна паводзіць сябе ў дачыненні да Захаду, знішчае незалежныя медыя, не кажучы ўжо пра палітычную апазіцыю і грамадзянскую супольнасць, - заявіў «Польскому радио» (пераклад - Charter97.org) былы намеснік міністра замежных спраў Беларусі, экс-кандыдат у прэзідэнты і лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў.

Андрэй Саннікаў дадаў, што сёння Уладзімір Пуцін менавіта з Беларусі вядзе вельмі сур'ёзны наступ на еўрапейскую супольнасць, падрываючы каштоўнасці і прынцыпы дэмакратыі.

«Дэмакратычная супольнасць павінна зразумець, што Лукашэнка - гэта калгасная версія Пуціна», - заявіў Андрэй Саннікаў.

Былы намеснік кіраўніка беларускага МЗС заклікаў не ідэнтыфікаваць прарасейскую палітыку Лукашэнкі з усім беларускім грамадствам, якому сёння вельмі патрэбна дапамога. У дапамозе маюць патрэбу незалежныя СМІ, трэба падтрымліваць праваабаронцаў, палітычную апазіцыю.

Андрэй Саннікаў заявіў, што Лукашэнка не ратуе Беларусь ад страты незалежнасці, а распрадае па частках. Пра гэта сведчыць, да прыкладу, размяшчэнне ў Беларусі комплексаў радыёэлектроннай барацьбы «Самарканд».

- Лукашэнка імкнецца захаваць сваю ўладу. Калі заўтра Расея захоча ўвайсці ў Беларусь, то дыктатар зробіць усё, каб выратаваць сябе, свае грошы, але не нашу краіну. Сёння ён небяспечны для Беларусі, як ніколі раней. Лукашэнка зробіць усё, чаго запатрабуе ад яго Пуцін, - падкрэсліў Андрэй Саннікаў.

- Нядаўна ў Беларусь адбылася серыя візітаў. Гаворка ідзе пра візіт намесніка дзяржаўнага сакратара ЗША ў пытаннях Еўропы і Еўразіі Уэса Мітчэла, візіт кіраўніка МЗС Польшчы, канферэнцыі асноўнай групы Мюнхенскай канферэнцыі ў бяспецы (МКБ) і прысутнасць на ёй камісара ЕЗ Ёханэса Хана, старшыні МКБ Вольфганга Ішынгера, прадстаўнікоў Арменіі і Сербіі. Лукашэнка нагадаў пра свае прапановы што да Украіны, пра праект «Хельсінкі-2». Ці можна зрабіць нейкія высновы, навошта адбыліся гэтыя візіты? Ці могуць у Беларусі адбыцца змены?

- Усе гэтыя візіты былі рознымі па сваім характары. Што тычыцца перамен у Беларусі, то магу сказаць, што гэтыя візіты толькі адсунулі іх у часе. Мюнхенская канферэнцыі дапамагла Лукашэнку, які зноў дэманструе агрэсію ў дачыненні да Захаду, знішчае незалежныя медыя і грамадзянскую супольнасць, не кажучы ўжо пра палітычную апазіцыю.

Візіт намесніка дзяржаўнага сакратара ЗША ў пытаннях Еўропы і Еўразіі Уэса Мітчэла, які нядаўна быў прызначаны на гэтую пасаду, быў першым за шмат гадоў на такім высокім узроўні.

Што мяне здзівіла, асабліва ў кантэксце паводзін іншых амерыканскіх чыноўнікаў - Мітчэл не сустрэўся з рэальнай апазіцыяй, незалежнымі журналістамі, якія маюць патрэбу ў падтрымцы, з праваабаронцамі.

Гэта вельмі дзіўна, бо пра Уэса Мітчэла склалася ўяўленне, як пра чалавека, які прынцыпова падыходзіць да пытанняў правоў чалавека. Яго папярэдняя праца была звязана менавіта з правамі чалавека і дэмакратыяй. Таму я здзіўлены. Аднак хачу адзначыць, што ён з'ехаў з Беларусі да пачатку Мюнхенскай канферэнцыі. Думаю, што гэта была дэманстрацыя пазіцыі Вашынгтона ў дачыненні да такой ініцыятывы.

Пасля Менска Уэс Мітчэл наведаў Вільню, дзе сустрэўся з кіраўніком МЗС Літвы Лінасам Лінкявічусам. Сёння Літва займае, напэўна, самую прынцыповую пазіцыю ў дачыненні да Беларусі сярод усіх нашых суседзяў, уключаючы і Польшчу.

Спадзяюся, што Уэсс Мітчэл зрабіў патрэбныя высновы з гэтага візіту, нягледзячы на ​​тое, што ён быў арганізаваны неяк нязграбна.

- Што магло стаць прычынай гэтага візіту?

- Мітчэл прыехаў у Беларусь як адносна новы чалавек на пасадзе намесніка памочніка дзяржсакратара ЗША ў Еўропе і Еўразіі. Зразумела, ішла размова пра амбасадара ЗША ў Беларусі - на працягу доўгага часу амбасада ў Менску пустуе. Беларускі бок зацікаўлены ў сваім амбасадары ў Вашынгтоне, амерыканцы настойваюць на аднаўленні нармальнага функцыянавання сваёй амбасады, штат якой сёння рэзка абмежаваны.

- На Мюнхенскай канферэнцыі ішла размова пра Украіну, бяспеку, форт Трампа. Быў досыць сур'ёзны для Беларусі ўзровень.

- Я б не сказаў, што прадстаўніцтва было на высокім палітычным узроўні. Генеральны сакратар АБСЕ Томас Грэмінгер імкнецца быць сябрам Лукашэнкі, камісар Ёханэс Хан быў прызначаны Брусэлем для сустрэч з дыктатарам. Думаю, што сур'ёзныя палітыкі, за выключэннем міністра замежных спраў Польшчы, не прыехалі на гэтую канферэнцыю, хоць людзі Лукашэнкі вельмі імкнуліся іх займець.

Памятаю яшчэ з часоў СССР, як замежныя дэлегацыі вазілі па калгасах. Гэтая канферэнцыя мне нагадала такія экскурсіі. Лукашэнка паводзіў сябе напышліва, прыніжаў заходніх палітыкаў, казаў неадэкватныя рэчы, яго ацэнка сітуацыі ў Беларусі і ў свеце была зусім па-за кантэкстам.

Мне так падалося, што Вольфганг Ішынгер хацеў арганізаваць канферэнцыю, якая спадабалася б Пуціну, а зрабіць гэта ён мог толькі ў Менску. І гэта сапраўды была канферэнцыя, якая спадабалася Пуціну.

Лукашэнка фактычна паставіў пад нападкі Польшчу ў прысутнасці польскага міністра замежных спраў, кажучы пра рэакцыю Расеі і Беларусі на магчымую амерыканскую базу ў Польшчы. Ён яшчэ раз прадэманстраваў, што будзе выконваць загады Крамля і я не разумею, як некаторыя палітыкі могуць успрымаць яго як «абаронцу незалежнасці Беларусі».

- Лукашэнка заявіў: «Калі ў Польшчы кажуць, што будуць выдаткоўваць мільярды на форт Трампа, мы не ідыёты, і, вядома ж, мы адрэагуем з нашым самым важным хаўруснікам». Ён выразна стаў на расейскі бок у вайсковай сферы і прыняў расейскую павестку ў гэтым пытанні. Іронія гісторыі: ён падтрымлівае Расею, хоць Беларусь фактычна з'яўляецца яе ахвярай.

- Акрамя антыпольскай рыторыкі, дурной была прапанова дапамогі Украіне. У тым што ён казаў не было ніякай логікі.

- Існуе такое меркаванне, што Лукашэнка спрабуе рознымі шляхамі выратаваць незалежнасць Беларусі, бо сітуацыя становіцца ўсё больш сур'ёзнай.

- Я з гэтым не згодны. Ён заўсёды імкнецца выратаваць сваю ўладу. Калі заўтра Расея захоча ўвайсці ў Беларусь, то Лукашэнка зробіць усё, каб выратаваць сябе, свае грошы, а не нашу краіну. Сёння ён небяспечны для Беларусі як ніколі раней. Зробіць усё, што ад яго чакае Пуцін. На мой погляд, дэмакратычны свет павінен зразумець, што Лукашэнка - гэта калгасная версія Пуціна.

- Вас здзівілі словы Лукашэнкі пра амерыканскую базу ў Польшчы?

- Я чакаў чагосьці падобнага. На канферэнцыі былі прадстаўнікі Расеі і ім вельмі спадабаліся словы Лукашэнкі.

- Расея разгарнула комплексы для радыёэлектроннай барацьбы «Самарканд» у многіх абласцях, а таксама на тэрыторыі Беларусі. Гэта пастанова мае важнае значэнне?

- Так, гэта чарговы довад таго, што Лукашэнка прадае незалежнасць Беларусі. «Самарканд» - адна з найбольш сакрэтных прылад Расеі. Хутчэй за ўсё, яны служаць для адключэння электроннай сувязі, сістэм мэтанавядзення і т. д. А электроніка сёння - найважнейшы элемент сучасных узброеных сіл.

- Гэта сур'ёзна мяняе сітуацыю.

- Думаю, так, але размяшчэнне «Самарканд» у Беларусі не асабліва прыцягнула ўвагу экспэртаў.

- Калі заходзіць размова пра геапалітычную сітуацыю, то ўсё часцей гаворыцца пра тое, што Беларусь знаходзіцца ў небяспецы. Што вы з гэтай нагоды думаеце?

- Палітыкі павінны прыняць пазіцыю NATO, якая вельмі відавочная: Беларусь з'яўляецца часткай вайсковых планаў Расеі. Менавіта таму NATO імкнецца ўмацаваць абарончы патэнцыял Польшчы і краін Балтыі. Тыя, хто сёння думае інакш - памыляюцца. Праблема ў тым, што тыя палітыкі, якія сёння гэтага не разумеюць, сыдуць, а пагроза нам будзе толькі павялічвацца.

Ні ў якім разе нельга атаясамліваць Лукашэнку з Беларуссю і беларусамі. Такія мерапрыемствы, як Мюнхенская канферэнцыя, не павінны праводзіцца ў Менску пры Лукашэнку. Прадстаўнікі міжнародных арганізацый не павінны дазваляць дробным дыктатарам зневажаць сябе.

Я не ведаю, чаму на канферэнцыю прыехала спецыяльная дакладчыца ААН па Беларусі. Улады ж заявілі, што не прызнаюць яе ў такой якасці, а толькі як выкладчыцу нейкага ўніверсітэта.

- Вы бачыце якія-небудзь магчымасці дапамагаць грамадзянскай супольнасці ў Беларусі? Беларускае грамадства ўжо 20 гадоў не можа выбіраць уладу, кірунак развіцця краіны.

- Лукашэнка спрабуе знішчыць апазіцыю, незалежныя СМІ. Аднак беларусы змагаюцца. Мы не здадзімся, і барацьба будзе працягвацца. Неабходна падтрымліваць тых, хто змагаецца за свабоду, перш за ўсё незалежныя сродкі масавай інфармацыі, праваабаронцаў, актывістаў, творчых людзей.

- Сітуацыя на ўсходнім напрамку становіцца ўсё цяжэйшай. І, магчыма, нават такая важная праблема, як правы чалавека, можа згубіцца дзесьці ў хаосе.

- Менавіта ў Беларусі сёння заходнія каштоўнасці падвяргаюцца сур'ёзнаму выпрабаванню. Польшча разумее гэта лепш, чым хто-небудзь іншы. Сёння Польшча робіць нашмат больш для падтрымкі беларускай дэмакратыі, чым іншыя краіны, але яна павінна быць больш актыўнай. І ўся Еўропа павінна быць актыўнай у гэтым.

Найбольш небяспечны наступ на еўрапейскія каштоўнасці Пуцін вядзе праз Беларусь. Еўропе прапануюць адмовіцца ад сваіх каштоўнасцяў дзеля ўяўнай бяспекі.