Для «дармаедаў» увядуць асобныя праязныя і платную медыцыну?

Ростам коштаў на паслугі ЖКГ улады могуць не абмежавацца.

У Беларусі сфармавалі «пробную» базу звестак працаздольных грамадзян, якія не занятыя ў эканоміцы. Канчатковая база будзе створаная 1 снежня.

Навошта ўладам спатрэбілася рабіць «пробны» варыянт і як супрацьстаяць сістэме тым, хто трапіў у гэтую «базу»? На пытанні адказвае прававы інспектар працы Незалежнага прафзвязу радыёэлектроннай прамысловасці (РЭП) Гомельскай вобласці Леанід Судаленка:

- Як бы ўлада ні называла гэтыя базы - сёння «пробнай», а заўтра «сталай» – гэта анічога не вызначае. Ёсць дэкрэт Лукашэнкі, які вырас з дэкрэта №3 у «выпусташаным» выглядзе. Не атрымалася сабраць падатак у 2017 годзе - вось і пастанавілі сабраць гэтыя грошы іншым спосабам, праз ЖКГ. Для гэтага і скліканыя «дармаедскія камісіі», якія займаюцца стварэннем «баз».

Такім чынам, важна толькі адно: дэкрэт Лукашэнкі ёсць і ўлады хочуць прымусіць яго дзейнічаць. Чыноўнікі будуць штосьці рабіць, ствараючы то «прамежкавыя», то «сталы» базы.

Гэта не мае вялікага значэння, бо рэальная праблема - у стане беларускай эканомікі. Дзяржава можа прапанаваць людзям толькі самыя нізкааплатныя вакансіі. У Гомелі, напрыклад, праца з заробкам 300-400 рублёў на месяц ужо ўважаецца за раскошу.

Сапраўдная праблема ў тым, што няма інвестыцый у краіну, эканоміка не рэфармаваная, усё здранцвела і знаходзіцца ў падвешаным стане. Калі гэты бурбалка лопне – невядома. Цалкам магчыма, што заўтра дзяржава не будзе ведаць, чым плаціць пенсіі пенсіянерам. На гэтым фоне дэкрэт аб «дармаедах» і ўсе гэтыя выдумкі камісій з базамі звестак выглядаюць дзіўна.

- Гэтым разам улады не маюць намер рассылаць «лісты шчасця» з апавяшчэннямі тым, хто трапіў у базу. ЖКГ будзе проста дасылаць на рахунках інфармацыю аб аплаце паслуг поўным коштам. Навошта спатрэбілася такая сакрэтнасць?

- Магчыма, улады баяцца, каб людзі не пачалі рыхтавацца да адпору загадзя. Новыя тарыфы абрынуцца на «дармаедаў», як снег на галаву. У гэтым, магчыма, і ёсць задума ўладаў. Тая гадзіна ікс, калі мы даведаемся, колькі трэба плаціць, наступіць дзесьці ў сярэдзіне лютага - калі «дармаеды» атрымаюць рахункі за студзень.

Хоць, як улады ні стараліся, ужо з'явіліся «першыя ластаўкі». Я маю на ўвазе людзей, якія трапілі ў «пробную» базу звестак і гатовых змагацца з сістэмай. У нас, у офісе РЭП, з'явіўся праграміст-фрылансер, які апошнія тры гады не быў афіцыйна звязаны працоўнымі дачыненнямі.

Камісія яго «вылічыла» і ўжо цяпер, правяраючы пробныя спісы, спрабавалі запрасіць да сябе на «размову». Ён з'яўляецца ўласнікам трохпакаёвай кватэры - і акурат такія людзі цікавыя аўтарам Дэкрэта аб «дармаедах».

Мы з ім пагаварылі і прынялі пастанову туды не хадзіць - каб дачакацца рахунка і паглядзець, якім чынам «родная» дзяржава налічыць «дармаеду» аплату паслуг ЖКГ за студзень.

Але, паўтару, гэта «першая ластаўка». Калі матэрыяльныя прэтэнзіі да «дармаедаў» набудуць масавы характар, тады можа адбыцца тое, чаго баяцца ўлады. Людзі ўзбунтуюцца і зноў пачнуць выказваць сваю незадаволенасць - у тым ліку ў выглядзе масавых акцый на вуліцах, а не толькі ў сацыяльных сетках.

- Як гэта для чалавека атрымаць паведамленне без папярэджання, як снег на галаву? Былі выпадкі самагубстваў праз «дармаедскі падатак» у 2017 годзе. Ці магчымыя такія інцыдэнты цяпер?

- Вядома, бо ва ўладаў няма нармальных вакансій. Да мяне даслоўна днямі прыйшла на прыём прадавачка з Рэчыцкага райспажыўтаварыства – у яе заробак 240 рублёў на месяц. Пры тым, што яна працуе па 12 гадзін на дзень! Як за гэтыя грошы наогул можна пражыць?

Дзяліць грамадзян краіны на катэгорыі - гэта доля выключна слабай улады. Моцная ўлада такім ніколі не займалася. Наадварот, ва ўсім свеце людзям, якія засталіся без працы, дапамагаюць, у тым ліку і грашыма, дастатковымі для жыцця. А ў нас спрабуюць нейкім чынам адабраць апошняе. Не адным, дык другім: праз «камуналку» і асаблівыя расцэнкі на іншыя паслугі. Пагаворваюць, што для «дармаедаў» увядуць і асобныя праязныя ў транспарце, і платную медыцыну.

- Ці парушае такі падыход міжнародныя нормы? І ці можна гэта выкарыстоўваць у барацьбе з дэкрэтам аб «дармаедах»?

- Мы, юрысты, не сядзім, склаўшы рукі. Ужо думаем, якім чынам арганізаваць адпор гэтай сістэме.

Памятаеце, калісьці ў Гомелі была «першая дармаедская скарга» Аляксандра Сямёнава? Тады беспрацоўны перамог у дзяржавы гэтую справу. Думаю, мы выставім уладам і другі, і трэці «дармаедскі пазоў».

Вось прыйдзе нашаму гомельскаму праграмісту новая «камуналка» - а мы прыйдзем з ёй у суд і спытаем, чаму дзяржава дзеліць людзей на кластары паводле прыкметы іх часовай незанятасці. Гэта сегрэгацыя, парушэнне і Канстытуцыі, і міжнародных прававых нормаў.

Зноў жа, гэты праграміст купляе значна больш рэчаў, чым тая ж прадавачка з заробкам 240 рублёў, і плаціць такім чынам ускосныя падаткі ў скарбніцу. Але прадавачка дзяржаву не цікавіць – яе цікавіць праграміст-фрылансер, у якога можна штосьці забраць. І мы за такі падыход павінны спытаць з уладаў.