Фіналісты «Лістапада» зняліся з конкурсу, пратэстуючы супраць цэнзуры Менкульта

Вакол фестывалю разгараецца сур'ёзны скандал.

Учора падчас прэс-канферэнцыі «Лістапада» стала вядома, што з гэтага года дырэкцыя кінафестывалю не будзе браць удзел у выбары фільмаў для нацыянальнага конкурсу. Канчатковае рашэнне застаецца за камісіяй, на чале якой - першая намесніца міністра культуры Ірына Дрыга. У адказ на гэта сёння некаторыя рэжысёры паведамілі, што здымаюць свае фільмы з удзелу ў конкурсе. Tut.by тлумачыць сітуацыю.

Што здарылася?

Праграму нацыянальнага конкурсу фестывалю «Лістапад» (гэта асобны конкурс беларускага кіно з гульнявой, дакументальнай і анімацыйнай секцыяй) з гэтага года адбірае камісія, у якую не ўваходзіць ніводны сябра дырэкцыі фестывалю.

А раней уваходзілі?

Увесь час, пакуль існуе нацыянальны конкурс, яго ўдзельнікаў адбірала спецыяльная камісія. У яе склад уваходзілі сябры дырэкцыі, кінакрытыкі і кіназнаўцы, прадусары, пракатчыкі і прадстаўнікі Міністэрства культуры. З гэтага года дырэкцыю выключылі са складу камісіі: яна можа рэкамендаваць фільмы да ўдзелу, даваць парады, але апошняе слова застаецца за камісіяй (на чале яе - першая намесніца міністра культуры Ірына Дрыга).

Чаму гэта выклікала абурэнне?

У міжнароднай практыцы адборам фільмаў на фестывалі займаюцца праграмныя дырэктары - без знешняга ўмяшання дзяржаўных інстытутаў. Як правіла, гэта кампетэнтныя і дасведчаныя людзі ў сферы кіно, якія рэгулярна ездзяць на кінафорумы па ўсім свеце і адбіраюць карціны для ўдзелу ў фестывалі. У камандзе «Лістапада» два праграмныя дырэктары: Ігар Сукманаў адказвае за ігравое кіно і «Лiстападзiк», Ірына Дзям'янава - за дакументальнае, беларускую праграму курыруе Мікалай Лаўранюк.

На ўчорашняй прэс-канферэнцыі ў кантэксце сітуацыі, якая склалася нават гучала слова «цэнзура», але прадстаўнікі Міністэрства культуры не пракаментавалі гэта.

Кажуць, што кагосьці з рэжысёраў не ўзялі ў конкурс. Гэта праўда?

Як нам стала вядома, камісія не дапусціла да ўдзелу ў конкурсе «Лістапада» альманах «Драма» папярэдніх пераможцаў Мікіты Лаўрэцкага і Юліі Шатун (пры ўдзеле Аляксея Свірскага), а таксама новы фільм вядомага беларускага аўтара, рэжысёра «Масакры» Андрэя Кудзіненкі. У нацыянальны конкурс не трапіла і новая карціна беларускага дакументаліста, удзельніка шматлікіх міжнародных кінафестываляў Андрэя Куцілы - «Стрыптыз і вайна». Прычыны адмовы аўтарам не тлумачацца.

Паводле апошняй інфармацыі, яшчэ адзін фільм, які не ўзялі для ўдзелу ў конкурсе, «Мая бабуля з Марса» Аляксандра Міхалковіча, будзе прадстаўляць Беларусь на прэстыжным фестывалі дакументальнага кіно ў Іглаве.

Да чаго гэта можа прывесці?

На прэс-канферэнцыі дырэктарка фестывалю Анжаліка Крашэўская патлумачыла, што ў сітуацыі могуць быць сур'ёзныя наступствы: «Адзін з пунктаў рэгламенту міжнароднага кінафестывалю - ён павінен быць па-за цэнзурнага кантэксту. Пакуль я не магу сказаць, як гэтая навіна паўплывае на акрэдытацыю «Лістапада» ў Міжнароднай федэрацыі асацыяцый кінапрадусараў FIAPF, мы будзем даваць справаздачу ўжо пасля фестывалю. Пакуль ясна, што гэта не на карысць фэсту».

Акрэдытацыя FIAPF - важнае дасягненне «Лістапада», якое фактычна і робіць яго часткай міжнароднага фестывальнага руху. Страціць яе - азначае перакрэсліць напрацоўкі некалькіх гадоў.