28 сакавiка 2024, Чацвер, 23:09
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

У чым сэнс «дарожнага збору», многія зразумелі і таму не сталі плаціць

10
У чым сэнс «дарожнага збору», многія зразумелі і таму не сталі плаціць

Гісторыя з дзяржаўным зборам за карыстанне дарогамі выйшла вельмі цікавай.

Адчуванне, што ўстановы, на якія спрабуюць ускласці кантроль за аплатай, з усіх сіл імкнуцца адхрысціцца ад «ганаровага» абавязку, піша журналіст onliner.by Аляксандр Тумар.

Гэтыя наступствы ўвядзення дзіўнага збору, справядлівасць якога ў многіх выклікае вялікія сумневы. Б'юся аб заклад, вынікі прыйдзецца расхлёбваць яшчэ не адзін год. Прычыненая каласальная шкода сістэме тэхагляду (як інакш трактаваць тое, што больш за палову аўтамабіляў не прайшлі яго?). А ў будучыні кіроўцамі ў штыкі могуць успрымацца ўсялякія спробы задзейнічаць эканамічныя інструменты, напрыклад, для абмежавання «брудных» аўтамабіляў у гарадах або разумнага выкарыстання парковачных месцаў.

Калі пачытаць каментары да кожнай нататкі пра дзяржаўны збор за карыстанне дарогамі, то немінуча заўважыш: аўтамабілісты ўспрымаюць яго як дрэнна абгрунтаваны падатак. Далібог, больш сумленна было б сказаць: вельмі патрэбныя грошы, а вы валодаеце якой-ніякай маёмасцю, значыць, ёсць што ўзяць — плаціце!

Але кіроўцы запрацівіліся і, негалосна абвясціўшы гэтакі фармат італійскага страйку, проста перасталі ездзіць на станцыі дыягностыкі. Адсутнасць тэхагляду раптоўна перастала быць чымсьці ганебным (раней гучала як папрок, што «тваё карыта нават тэхагляд не прайшло», цяпер - не). Некаторыя галосна абвясцілі і абгрунтавалі, што гэта нават эканамічна нявыгадна - прасцей плаціць штрафы. Узмацненне кантролю, супольныя акцыі ДАІ і «Белтэхагляду» не прыносілі належнага эфекту.

Апафеозам стаў гучны наезд каля ГЦ «Замак», калі ЗІЛ, які нават на сельскую дарогу сорамна і небяспечна было б выпускаць, збіў групу пешаходаў, загінула дзіця. Кіроўца, які вазіў у кабіне слоік з тармазной вадкасцю, ужо асуджаны. Пераход закрылі, справядлівасць перамагла? Як бы не так...

Дзяржава прызвычаілася перакладаць адказнасць на грамадзян: абавязаны, шануй, праходзь, плаці. Аднак самая не ў стане забяспечыць кантроль, хоць менавіта ў гэтым аспекце яна быццам бы традыцыйна моцная. Так, калі маеш справу з трыма мільёнамі незадаволеных аўтамабілістаў, гэта надзвычай складана.

Надоечы абвясцілі, што дзяржаўную мыту адвяжуць ад праходжання тэхагляду і ўмовы зробяць больш ліберальнымі. Капітуляцыя? На жаль, не... З'явіліся чуткі (дарэчы, чаму ў нас важныя навіны часта распаўсюджваюцца на такім узроўні, а афіцыйна іх абвяшчаюць, калі ўсе і так ужо ведаюць?), што будуць задзейнічаны камеры.

Карацей, думка утварыла кола. Замест таго каб прызнаць ідэю першапачаткова ўтапічнай, прадумваюць новы спосаб кантролю. А я хачу спытаць: няўжо гульня вартая свечак? Колькі зойме часу змена заканадаўства? Якія выдаткі на аператара, інвестыцыі ў тэхналогію, нарэшце, выдаткі на паслугі пошты і заробак «дэпутатам»?

Лепш палічыце, якая шкода ўжо прычыненая. Колькі недаатрымалі дыягнастычныя станцыі, а стала быць, не паступіла падаткаў у бюджэт? А які адсотак уліковых ДТЗ праз дрэнны стан транспартных сродкаў - колькі выплачана страхавых кампенсацый, пацярпелі і загінулі чалавек (гэтыя аварыі заўсёды былі на нізкім узроўні, але важна ведаць дынаміку)?

Асобнае пытанне, як кампенсаваць страты для сістэмы тэхагляду, куды цяпер вярнуць аўтамабілі будзе вельмі складана. Сіла звычкі, ведаеце.

Чарговая светлая думка - зрабіць сістэму аплаты дыферэнцыраванай, што, на мой погляд, таксама не вытрымлівае крытыкі. Гэта ў найлепшым выпадку ацэняць т. зв. «пралескі», якія выкарыстоўваюць аўтамабіль падчас агародніцкага сезону. Большасць жа ездзіць на аўто цэлы год.

Зноў жа як быць з неадпаведнасцямі? Дапусцім, камусьці трэба будзе прайсці тэхагляд цяпер, значыць, давядзецца выплачваць дзяржаўны збор на год (а хацелася б, скажам, на пару месяцаў). Новыя парадкі, як было заяўлена, увядуць у ліпені 2019 года. Пастойце, але падатак ужо будзе выплачаны. Вернеце лішак? З улікам інфляцыі? Ці як?

Нарэшце, звернемся да першапачатковага пасылу. Што за дзіўнае абгрунтаванне тарыфікацыі – дзяржаўны збор выплачваецца ў залежнасці ад масы аўтамабіля? Гэта быццам бы лагічна: чым цяжэйшы транспартны сродак, тым большая нагрузка на дарогі. Але ўсе выдатна разумеюць, што фармальны падыход несправядлівы, і гэта асабліва абурае кіроўцаў, якія ў прынцыпе не гатовыя верыць у абгрунтаванасць дзяржаўнага збору! Бо плата, калі ўжо разважаць пра яе мэтазгоднасць, у такім выпадку павінна залежаць ад рэальнага прабегу па дарогах.

Падам свой прыклад. Рэгулярна праходжу тэхагляд і плачу дзяржаўны збор. Але ў рэальнасці выкарыстоўваю аўто даволі рэдка праз перакананні, пра якія казаў раней (не хачу займаць месца ў горадзе і «рабіць унёсак» у забруджванне атмасферы). Мой прабег за год у найлепшым выпадку складае пару тысяч кіламетраў. А хтосьці праязджае ў дзясяткі разоў больш, але падатак мы плацім аднолькавы толькі таму, што аўтамабілі важаць аднолькава. Хто назаве гэта справядлівым?

Даўным-даўно дарожны збор быў уключаны ў кошт паліва, і гэта здавалася лагічным. Вярнуць старыя парадкі надзвычай накладна на фоне штотыднёвага падаражэння на адну капейку. Дастаткова паглядзець, якія каментары выклікала банальная нататка пра дастаўку негабарыту на Мазырскі НПЗ. Відавочна, што на гэта цяпер не пойдуць, хоць менавіта ўключэнне падатку ў кошт бензіну і дызпаліва здаецца разумным. Колькі праехаў — за столькі і заплаціў.

Калі ўжо казаць сур'ёзна, то кожны дарожны падатак - няхай гэта будзе на карыстанне дарогамі, аўтамабілямі або дварамі — павінен зыходзіць не ад жадання папоўніць бюджэт, а ад жыццёвай сітуацыі. Калі ў нас, нарэшце, як належыць запрацуе сістэма платных парковак, то напэўна кіроўцы самі скажуць дзякуй за тое, што ў прынцыпе з'явілася магчымасць пакінуць аўто каля вакзала.

Мне здаецца, што прынцып павінен быць простым: лічыцца з меркаваннем звычайных людзей, для якіх нібыта ўсё гэта ўводзіцца. А для гэтага трэба падаць поўную інфармацыю і аргументы, не разважаючы, што простаму люду ведаць гэтага не трэба. Выслухаўшы довады, магчыма, кіроўцы зразумеюць і прымуць.

Напісаць каментар 10

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках